Шығыс Қазақстан облысының мемлекеттік архиві және оның филиалдары

«Соғыс және еңбек ардагері»

(Сталинград шайқасына қатысқан тың және тыңайған жерлерді игерген Ілияс Ауанұлы Ауановтың туғанына 100 жыл толуына орай)

Имеем ли мы право забывать
что стоили нам мир и свобода? Разве
не было бы такое забвение
предателдьством перед памятью
павших воинов, перед горем
безутешных матерей? Этого нельзя
забывать во имя нашей упорной
борьбы за мир, которая немыслема
без горькой памяти о бедствиях минувшей войны.
                                     С.С. Смирнов

Ауанов Ильяс Ауанович – Ұлы Отан соғысының ардагері-Сталинград шайқасына қатысушы, тыл еңбеккері, 1921 жылы 15 қарашада Қарағанды облысы Қарқаралы ауданының «Совет» колхозында кедей шаруа отбасында дүниеге келген. Әкесі-Ақшылақов Ауан (1932 жылы қайтыс болған), анасы – Жамал, балаларын асырау үшін (11 жасар Ілияс және 6 айлық Домежан) тұрмысқа шықты. Өгей әкесі қызды асырап алып, Ілияс Ауанұлын балалар үйіне рәсімдеді. 1941 жылы 10 сыныпты бітірді.
Қарқаралы аудандық әскери комиссариатының 11.01.1989 Ж. № 36 берген анықтамасынан: «Ауанов Ильяс 1921 жылы туған, № 12, П № А-283 алфавиттік кітабына сәйкес, 1941 ж. 20 шілдеде Ташкент әскери-жаяу әскер училищесіне СА қатарына шақырылған болып есептеледі».
1942 жылдың қаңтарында и.А. Ауанов Ақмола қаласына 3 айлық артиллериялық әскери курсқа жіберілді. Курстар аяқталғаннан кейін 1942 жылдың сәуір айында 29 атқыштар батареясының 106 атқыштар полкінің 45 мм батареясының нысанашысы Ілияс Ауанов Тула облысының Елец станциясына басқа курсанттармен бірге келді.
Жаңадан келгендер запасқа шығарылып, вагондарға орналастырылды. 1942 жылдың қазанынан желтоқсанына дейін Орталық майданда Сталинград түбіндегі Орлов-Курск бағытындағы шайқастарға қатысып, желтоқсан айында ауыр жараланады. 1943 жылдың наурызында Саратов госпиталінен терең тылға – Тәжік КСР Сталинабадқа (Душанбе) жіберілді, онда 1943 жылдың тамызына дейін емделді.
18.12.1988 ж. (Санкт-Петербург қ.) Әскери-теңіз құжаттары архиві берген анықтамадан: "БК 106 атқышы Ауанов Ильяс ЭГ-да емделді. 1943 жылдың 24 мамырынан 1943 жылдың 9 шілдесіне дейін Душанбе қ. (Сталинабад) № 4444, 1942 жылдың 20 желтоқсанында Сталинградта жараланды. «Тікелей жарықшақты оң жақ аяғынан жараланған». Медициналық ауру тарихының түпнұсқасы № 1361 ЭГ. №4444 және МСБ ЭГ. Саратов қаласының № 10 1942 жылдың желтоқсаннан 1943 жылдың мамырына дейін.
И.А. Ауанов қызмет еткен Дивизия оның емделуі кезінде таратылды.
1943 жылдың тамызында байланысшылар жасағымен Ильяс Ауанович Иранға Шахи қаласына 8-ші жеке байланыс ротасына желілік бақылаушы болып жіберілді.
1943 ж. 28 қарашадан 1 желтоқсанға дейін рота Тегеран конференциясының қатысушыларына – Екінші дүниежүзілік соғыстағы (1939-1945 жж.) Гитлерге қарсы коалицияның үш одақтас державасының Үкімет (мемлекет) басшыларына: КСРО ХКК төрағасы И.В. Сталин, АҚШ президенті Ф.Д. Рузвельт және Ұлыбритания премьер-Министрі У. Черчилль қызмет көрсетті.
Тегеран конференциясын аяқтағаннан кейін рота Түрікмен КСР Ашхабад, Байрам – Али қалаларына, 1945 жылғы ақпаннан бастап 1946 жылғы тамыз аралығында Өзбек КСР Ташкент қаласына ауыстырылды.
И.А. Ауанов демобилизациядан кейін Қарқаралы ауданына оралды. 1947 жылдың басында ол Қиыр Шығысқа отбасына кетті. 1947 жылдың 5 наурызынан бастап Приморск өлкесінің Ворошилов халық сотына хатшы болып жұмысқа қабылданды, 25 наурыздан бастап Ворошилов ауылдық округінің аға инспекторы қызметін атқарды.
И.А. Ауанов демобилизациядан кейін Қарқаралы ауданына оралды. 1947 жылдың басында ол Қиыр Шығысқа отбасына кетті. 1947 жылдың 5 наурызынан бастап Приморск өлкесінің Ворошилов халық сотына хатшы болып жұмысқа қабылданды, 25 наурыздан бастап Ворошилов ауылдық округінің аға инспекторы қызметін атқарды.
1949 жылдың қарашасында Кеңес Одағының Приморск өлкесінің Коммунистік партиясының Ворошилов аудандық комитеті КОКП мүшелігіне қабылданды.
1950 жылғы 8 желтоқсаннан бастап қалалық әлеуметтік қамсыздандыру бөлімінің меңгерушісі лауазымына ауыстырылды. Осы жылдары Алматы шет тілдер институтында оқып жатқан қарындасы Домежанға материалдық жағынан көмектеседі.
Ильяс Ауанович ата-анасымен бірге 1951 жылы Шығыс Қазақстан облысының Лениногор қаласына көшіп келді, онда оның еңбек жолы жалғасты: 05.06.1951 ж. бастап 01.03.1952 ж. дейін – Лениногор қалалық еңбекші депутаттар Кеңесінің Атқарушы комитетінің Кадрлар секторының меңгерушісі.
01.03.1952 жылдан 13.07.1953 жылға дейін – қалалық әлеуметтік қамсыздандыру бөлімінің меңгерушісі; 13.07.1953 жылдан 17.04.1959 жылға дейін-Қазақстан Коммунистік партиясы Лениногор қалалық комитетінің ұйымдастыру бөлімінің нұсқаушысы.
1953 жылы 28 қарашада Ауанов Ілияс Ауанұлы үйленеді. Жүрек қалаулысы Кузембаева Динам Абдразаковна – Шығыс Қазақстан облысы Лениногор қаласының 4-ші учаскесінің халық судьясы (Сот жүйесінің ардагері, Еңбек ардагері, дербес зейнеткер, Риддер қаласының Құрметті азаматы) болды. Отбасында 1957 жылы 4 желтоқсанда Ерсұлтан атты ұл туды.

Кузембаева и Ауанов

1956 жылы и.А. Ауанов Шығыс Қазақстан облыстық Компартия қалалық комитетінің жолдамасы бойынша егіншілік бригадаларын ұйымдастыру үшін Ақмола қаласына тың және тыңайған жерлерді игеруге өкілетті болып жіберілді.
1958 жылы Ильяс Ауанович жақсы мінез-құлқымен ШҚО Лениногор қаласының № 1 Жұмысшы жастар орта ауысымды мектебінің толық курсын бітірді, орта білім туралы аттестат алды.
1959 жылдың 17 сәуірінен 1981 жылдың 17 қарашасына дейін «Лениногорсксвинецстрой» тресінде «Лениногорсксвинецстрой» трестінің «Тэцстрой» құрылыс учаскесінің кадрлар жөніндегі бастығының көмекшісі, партком хатшысының орынбасары, Лениногор өндірістік кәсіпорындар комбинаты (БӨП) директорының орынбасары, төрағаның орынбасары, құрылыс комитетінің төрағасы болып жұмыс істеді.
1968 жылы Өскемен құрылыс техникумына «Өнеркәсіптік және азаматтық құрылыс» мамандығы бойынша оқуға түсті, 1971 жылы сырттай бітіріп, «техник-құрылысшы» біліктілігін алды.
Лениногор қалалық партия комитетінің мүшесі ретінде Ілияс Ауанов қаланың қоғамдық өміріне белсене араласып, жергілікті кеңестерге депутат болып  1960, 1963, 1967, 1969, 1971, 1975, 1980, 1983 жылдары сайланды. Өз еңбегімен және адалдығымен ол қала тұрғындарының беделі мен құрметіне ие болды.
1981 ж. Қарашада Ілияс Ауанұлы еңбек сіңірген демалысына шықты, бірақ қоғамдық және еңбек қызметімен айналысуды жалғастырды. 1981 жылдың 17 қарашасынан 1989 жылдың 3 мамырына дейін өндірістік кәсіпорындардың Лениногор комбинатында, «Лениногорсксвинецстрой» трестінің оқу пунктінде өндірістік оқыту шебері болып жұмыс істеді.
Дәрігерлік-еңбек сараптамалық комиссиясының 1992 жылғы 16 қаңтардағы қорытындысы бойынша Ауанов Ілияс Ауанұлы қайта куәландырусыз екінші топтағы мүгедек деп танылды.
2010 жылы Ұлы Отан соғысының басқа да ардагерлері – Сталинград шайқасына қатысушылар, И.А. Ауанов 6-10 мамыр аралығында Астана қаласында өткен Ұлы Отан соғысындағы Жеңістің 65 жылдығына арналған Отан қорғаушылар күніне арналған салтанатты жиналыс пен мерекелік іс-шараларға шақырылды.

Ауанов И.А. Астанада, 6-10 мамыр 2010г.

Ұлы Отан соғысы жылдарындағы ұрыс қимылдарына қатысушы ретінде(1941-1945 жж.): 2-дәрежелі Отан соғысы орденімен (1985 ж. 14 наурыз), Кеңес Одағының Маршалы Г. К. Жуков медалімен (1997 ж. 14 қаңтар), «Ұлы Отан соғысындағы Жеңіске 25 жыл» мерейтойлық медальдармен, (1952 ж.), «1941-1945 жж. соғыс ардагері» (2000 ж.) белгілерімен, үкіметтік наградалармен марапатталған.

Орден кітапшасы

Еңбек және қоғамдық қызметі үшін үкіметтік наградалармен: «тың жерлерді игергені үшін» (1957 ж.), «еңбек айырмашылғы үшін» (1966 ж.), «ерен еңбегі үшін», «еңбек ардагері» (1981 ж.), «Тыңға 50 жыл» медальдарымен; «ерен еңбегі үшін». «В.И. Лениннің туғанына 100 жыл», «10 жыл Астана «медальдарымен»; 1973 ж. социалистік жарыстың жеңімпазы «белгілерімен», КСРО Азаматтық қорғанысының үздігі «төсбелгісімен», кәсіподақтардың ДСО белсендісі төсбелгісімен марапатталған; Қазақ КСР Жоғарғы Кеңесі Президиумының Құрмет грамотасымен, мәдениет қызметкерлері кәсіподағы ОК төрағасы Б.Ржановтың Құрмет грамотасымен (1952 ж.), грамоталармен, алғыс хаттармен марапатталған.

Құрмет грамотасы, 1969 жыл

Ауанов Ілияс Ауанұлының орталық және жергілікті өкілді және атқарушы органдардан, республикалық, облыстық және қалалық қоғамдық ұйымдардан көптеген алғыс хаттары мен құттықтау хаттары бар.
Шығыс Қазақстан облысы цифрландыру және архивтер басқармасының «Мемлекеттік архив» КММ Риддер филиалының ұжымы Ең жылы және шынайы тілектерімен Ауанов Ильяс Ауановичті 100 жылдығымен құттықтайды!
Сізге мықты денсаулық, өшпес белсенділік, амандық, жағымды эмоциялар, бейбітшілік пен бақыт тілейді. Туыстар мен достардың сезімтал және ұқыпты қарым-қатынасы сізді өмір жолында жылытсын!