Шығыс Қазақстан облысының мемлекеттік архиві және оның филиалдары

«Адамдарға қамқорлықпен»

(Степанова-Либерзон Зинаида Федоровна туғанына 80 жыл,
1993-2014 жж. қалалық ардагерлер кеңесінің төрағасы, Риддер қаласының Құрметті азаматы, комсомол ардагері)

«Забота, то есть внимание к другим, - это основа
хорошей жизни, основа хорошего общества»
                                                             (Конфуций) 

Шығыс Қазақстан облысының мәдениет, архивтер және құжаттама басқармасының "Мемлекеттік архив" КММ Риддер филиалында басқару құжаттамасының 125 мыңнан астам құжаттары, жеке құрам және жеке бас текті құжаттары мемлекеттік сақталуда. Жеке бас текті құжаттар - бұл біздің қаламыздың қалыптасуы мен дамуына баға жетпес үлес қосқан Лениногор-риддерліктердің тіршілік әрекеті туралы құжаттар: Құрметті азаматтар, соғыс және еңбек батырлары, стахановшылар, өндіріс озаттары және екінші дүниежүзілік соғыс қатысушылары. Архив құжаттарының негізінде филиал мамандары ақпараттық хаттарды, тақырыптық топтамаларды, мақалаларды, фотоқұжаттық көрмелер мен олар бойынша экскурсияларды, мектеп сабақтары мен т.б. дайындау жұмыстарын жүргізеді.

2008 жылы Зинаида Федоровна Степанова–Либерзон отбасы мұрағатынан құжаттарды филиалға мемлекеттік сақтауға тапсырып, біздің қаламыздың тарихи-мәдени мұрасының баға жетпес "жинағын" толықтырды. Бұл мақала осы құжаттар негізінде дайындалды.

Зинаида Федоровна Степанова 1940 жылы 05 қаңтарда Вологодск облысы Верховажск ауданы Михайлов ауылында шаруа отбасында дүниеге келген. Әкесі, Федор Федорович, 1907 жылы туған, Фин соғысына қатысушы, орман пунктінің бастығы болып жұмыс істеді. Ұлы Отан соғысы басталды, Федор Федорович Степанов Солтүстік майданның 14-ші армиясының 42-ші атқыштар корпусының 122-ші атқыштар ұраны құрамында Отанын қорғады. 1941 жылдың 11 қыркүйегінде жау бомбалауынан кейін хабар-ошарсыз жоғалды. Анасы Мария Мироновна қыз кезіндегі тегі Саврасова (1910ж.т.-1973ж.), колхозшы, тыл еңбеккері. Оның иығына Альберт ұлы (1938 ж.т. - 1974 ж.т.) және Зинаида қызын тәрбиелеу бойынша қамқорлық жүктелді. Мария Мироновна совхозда есеп жүргізуші, почташы, маусымдық жұмыстарда жұмыс істеді. Үй шаруашылығын ұстады – сиыр, торай, тауық, оларға да күтім қажет болды. Зинаида Федоровна өзінің өмірбаянында оны "Ұлы еңбеккер" деп атайды.

1947 жылы Степановтар отбасы Кемеров облысы Прокопьев ауданының Зиминский совхозына Мария Мировнаның әпкесіне көшіп келді, онда Зинаида Федоровна №16 7 жылдық мектепті табысты аяқтады, ал 1957 жылдың маусымында Прокопьевск қаласының №24 орта мектебінің кемелдік аттестатын алды. Осы жылы С.И. Киров атындағы Қазақ мемлекеттік университетінің заң факультетіне оқуға түсті, (Алматы қ.) ал 1962 жылы оны жақсыға бітіріп: мемлекеттік емтихандарды "үздікке" тапсырып, "Құқықтану" мамандығы бойынша диплом жұмысын қорғап, заңгер біліктілігін алған. Университеттің бөлінуі бойынша Өскемен қаласындағы Шығыс Қазақстан облыстық адвокаттар алқасына жіберілді.

Алты айлық тағылымдамадан кейін Зинаида Федоровна өзінің еңбек қызметін Лениногор қалалық заң консультациясында адвокат лауазымында бастады, онда 2,5 жыл жұмыс істеді. 1963 жылдың қазан айында екінші хатшы, 1964 жылы Лениногор қалалық комсомол комитетінің бірінші хатшысы болып сайланды. Сол кезеңде Лениногор халықтық құқықтық білім университетінің құқық факультетінің екі жылдық курстарына оқуға түсіп, оны 1965 жылдың мамыр айында бітірді.

1965 жыл Зинаида Федоровна Степанова үшін тек қоғамдық өмірде ғана емес, қалалық Кеңестің депутаты болып сайланды, сонымен қатар жеке өмірінде - қазіргі күнге дейін "қуаныш пен қайғылықты бөлісетін" автокөлік экспедициялық кәсіпорнының инженер-механигі Леонид Львович Либерзинге тұрмысқа шықты. 1966 жылы Либерзон отбасында Татьяна есімді қыз, 1969 жылы Константин атты ұл дүниеге келді.

1967 жылы Зинаида Федоровна қалалық атқару комитетінің хатшысы болып сайланды, ол лауазымда 11 жыл жұмыс істеді. Жұмыспен қамтылуына қарамастан, партиялық білім алуды арттыруға күш пен уақыты жеткілікті болды. 1970 жылы Лениногор қалалық партия комитеті жанындағы Марксизм-ленинизм университетінің философия факультетінде 2 жылдық оқу курсын бітіріп, партиялық оқу жүйесінде жоғары саяси білім алған. 1975 жылдан - "Білім" Бүкілодақтық қоғамының мүшесі.

Марксизм-ленинизм университетін бітіргені туралы диплом

1978 жылдың наурызынан 1987 жылға дейін Зинаида Федоровна Лениногор қалалық партия комитетінде идеология бойынша хатшы болып жұмыс істеді. Хатшы Зинаида Федоровна өзінің жұмысы туралы: «Бұл қиын, бірақ өте қызықты жұмыс болатын деп есіне алады. Мұнда саяси, экономикалық, Комсомол оқуын ұйымдастыру, саяси баяндаушылардың, насихаттаушылардың, саяси ақпаратшылардың, агитаторлардың, лекторлардың жұмыстары, қабырға газеттерін шығару, көрнекі үгіт, семинарларға қатысу, жергілікті газет, радио жұмыстарының талдауы, сондай-ақ дене шынықтыру, спорт және мәдениет мәселелері бар...».

1987-1991 жылдары Либерзон отбасы Өскемен қаласында тұрды, онда Зинаида Федоровна 2 жылдан астам Шығыс Қазақстан облыстық атқару комитетінің хатшысы, 1989-1991 жылдары облыстық баспасөздегі мемлекеттік құпияларды қорғау басқармасының бастығы болып жұмыс істеді. Облыстық атқару комитетінің хатшысы болып Шығыс Қазақстан облыстық Кеңесінің депутаты болып сайланды. Лениногор қаласына оралғаннан кейін 4 жылдан астам Зинаида Федоровна Мемлекеттік-құқықтық бөлімді басқарды, Лениногор қалалық Әкімшілігі Басшысының құқықтық мәселелер жөніндегі кеңесшісі болды.

Лениногор қалалық ардагерлер кеңесінің есеп беру-сайлау жиналысында З.Ф. Степанова ардагерлер кеңесінің төрағасы болып сайланды. Ол 21 жыл қала ардагерлерімен басқарды, сүйіспеншілік қамқорлықпен ол олармен өзінің білімі және тәжірибесімен бөлісті. 93 бастауыш ұйым, 200-ге жуық ардагерлер тобы құрылды. Ардагерлер кеңесінің жанында қызығушылық бойынша 10 Комиссия мен клуб жұмыс істеді. Ұлы Жеңістің мерейтойларына байқау-конкурстарға ардагерлерден, қалалық және облыстық іс-шараларға белсенді және таптырмайтын қатысушылардан, сайлау компанияларынан 11 көркемөнерпаздар ұжымы қатысты (20 ардагер Президент Н.Ә. Назарбаевтың сенімді тұлғалары болды). Және бұл Зинаида Федоровнаның үлкен еңбегі. Оның белсенді өмірлік ұстанымы ардагерлер ұйымының істерінде сезіледі.

1998, 2005 жылдары Зинаида Федоровна Қазақстан Республикасының Президенттігіне кандидат Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаевтың сенімді өкілі болды. Қазақстан Республикасы Президенттігіне үміткерін қолдау көрсету жөніндегі қоғамдық штабтағы жұмысы үшін З.Ф. Степановаға Президент атынан алғыс жарияланды. 2005 жылдың шілде айында – Қазақстан Республикасы Парламенті Сенатының депутаттығына кандидат Т.Ж. Абайділдиннің сенімді өкілі, 2007 жылы-Риддер қалалық мәслихатының депутаттығына кандидат О.К. Мысаеваның өкілі. 2002 жылдан бастап-Шығыс Қазақстан халықтарының кіші Ассамблеясының мүшесі, 2004 жылдан – "Асар" республикалық партиясының мүшесі, 2007 жылдан - "Нұр Отан"ХДП Риддер қалалық филиалының Саяси кеңесінің мүшесі.

Н.Ә. Назарбаевтың алғыс хаты

Шығыс Қазақстан халықтарының кіші Ассамблеясының мүшесінің куәлігі

Көптеген комсомол, партия және кәсіподақ конференцияларының делегаты, Зинаида Федоровна 1965 жылдан 1992 жылға дейін қалалық Кеңестің, 1994 жылдан 2004 жылға дейін қалалық мәслихаттың депутаты болып сайланды. Қалалық ардагерлер Кеңесі З.Ф. Степанова-Либерзонға ұсынған мінездемесінен: "...Қала тұрғындары оны өз қаласының патриоты, белсенді құқық қорғаушы, адамдар мен қызметкерлердің ар-ожданына жауапты, білікті заңгер ретінде біледі... Қоғамдық мүдделерді жеке тұлғалардан жоғары қояды. 17 жыл бойы ардагерлер қозғалысын басқара отырып, ардагерлер ұйымдарын нығайтуға, олардың әрбір зейнеткерді әлеуметтік, құқықтық қорғаудағы рөлін күшейтуге, өмір тәжірибесін беру арқылы жастар өміріне қатысуға, қала халқының 1/3 бөлігін құрайтын зейнеткерлердің өмірін жандандыруға көп көңіл бөледі.… Бір де бір қалалық іс-шара ардагерлер белсенділерісіз өтпейді. Ардагерлер-сайлау компанияларының, саяси іс-шаралардың белсенді қатысушылары, Қазақстан Республикасы Президентінің саясатын белсенді өткізушілері".

Қоғамдық белсенді қайраткер ретінде Зинаида Федоровна 2001-2003, 2006 жылдары құқықтық мәселелер бойынша семинарларға, семинар - тренингтерге қатысты, "2004 жылғы әйелдердің іс-қимыл платформасы"облыстық практикалық конференциясының қатысушысы. 2003 жылдың желтоқсан айында З.Ф. Степанова Ресей мен Қазақстанның іскер әйелдерінің Өңірлік форумына, "Тәуелсіз Қазақстанның көшбасшы әйелдері" конференциясына, "Ажар-жүз әйел тұлғалар" конкурсына қатысты, онда Қазақстан әйелдерінің жетістіктерін қоғамдық мойындаудың ұлттық "Ажар" сыйлығына (Алматы қ.) ұсынылды. 2007 жылы Өскемен қаласындағы "Қазақстанның іскер әйелдер қауымдастығы" қоғамдық бірлестігінің филиалы өткізген "Леди мудрость" номинациясы бойынша дипломмен марапатталды.

2005 жылдан бастап Степанова Зинаида Федоровна"Риддер қаласының жұмыспен қамту және әлеуметтік бағдарламалар бөлімі "ММ жанындағы Мемлекеттік атаулы әлеуметтік көмек алуға үміткер өтініш берушілердің нақты материалдық жағдайын тексеру бойынша қалалық учаскелік комиссияның мүшесі болды. Таңқалдыратыны қалай бұл барлық қоғамдық жұмыстың көлемін бір адам, әсіресе өте сүйкімді және нәзік әйел адам алып жүре алады.

Қала алдындағы ерекше еңбегі үшін 3-ші шақырылған Риддер қалалық мәслихатының 2005 жылғы 25 наурыздағы № 16/14-т шешімімен Зинаида Федоровнаға "Риддер қаласының Құрметті азаматы"атағы берілді. 2006 жылдың сәуірінде Зинаида Федоровна Қазақстан Республикасы ардагерлерінің V съезінің делегаты болып сайланды.

Қаланың комсомол, партиялық ұйымдарында жұмыс жасағаны үшін, қаланың және облыстың қоғамдық-саяси өміріне белсенді қатысқаны үшін З.Ф. Степанова-Либерзон көптеген Үкіметтік наградалармен марапатталды: "Құрмет белгісі", "Құрмет" ордендерімен, "Ерен еңбегі үшін. В.И. Лениннің туғанына 100 жыл толуын атап өту құрметіне", "Еңбек ардагері", "Құрмет Белгісі", "Жүз жылдық меценаты" Халықаралық қайырымдылық қорының "Құрмен және Пайда" наградалық белгісімен; Қазақстан Республикасының және Қазақстан Республикасы Тәуелсіздігінің 10 жылдығына арналған "Қазақстан Конституциясына 10 жыл", "10 жыл Астана" мерейтойлық медальдарымен марапатталған. "Қазақстан Республикасының тәуелсіздігіне 20 жыл"," Шығыс Қазақстан мәслихаттарына 20-, 25 жыл"," Ардагерлер ұйымы "республикалық қоғамдық бірлестігінің Шығыс Қазақстан облыстық филиалына" 30 жыл", " 80 лет Шығыс-Қазақстан облысы"," 95-, 100 лет ВЛКСМ" ескерткіш медальдарымен; Қазақстан Республикасы Ардагерлер ұйымы Орталық кеңесінің, Шығыс Қазақстан облысы және Риддер қаласы әкімдерінің Құрмет грамоталарымен, Лениногор - Риддер қаласы әкімдерінің алғыс хаттарымен марапатталды; қала Құрмет Кітабына, облыстық және қалалық ардагерлер кеңесіне енгізілді.

Зинаида Федоровнаның көмегімен қала туралы баспа басылымдары шығарылды: "Лениногорск" түсті альбомы, С.М. Черных редакциясымен "Жұмыс шеберлік қаласы", "Тірі және қаза болған батырларға" (құрастырушы Т.В. Паньшина), "Рудный Алтай Комсомолиясы" (ұйымдастырушы және құрастырушы И.В. Лымарев), "Жүрегі қартаймайтын ардагерлер" (құрастырушылар К.Г. Шушакова және З.Ф. Степанова). Белсенді саяси және қоғамдық қызметке қарамастан, Зинаида Федоровнаның үйіне, күйеуіне, балаларына, немерелері мен шөберелеріне, сондай-ақ туған ардагерлеріне уақыт жеткілікті. Оның махаббаты мен қамқорлығы бәріне жетеді, өйткені "кім алады-алақанын толтырады, кім береді, жүректі толтырады" (Лао Дзы)

Облыстық мемлекеттік архиві Риддер филиалының ұжымы Зинаида Федоровнаны мерейтойымен шын жүректен құттықтайды! Денсаулық, әл-ауқат және отбасылық бақыт тілейміз!