Шығыс Қазақстан облысының мемлекеттік архиві және оның филиалдары

«Алтын Тұрғұсұн -2014» халықаралық өнер фистивалі

2014 жылдың 11-13 шілдеде Зырян ауданының аумағында «Алтын Тұрғұсұн -2014» халықаралық өнер фистивалі өткізілді.  

Осыдан 7 рет ШҚО Зырян ауданының ең көркем жерлерінің бірі –Кутиха ауылында өтетін осы бірегей фестивальге ақындар, өз әнін орындаушылар, композиторлар, суретшілер, фотогратар, фольклористтер, сәндік – қолданбалы өнердің шеберлері жиналады. Бұл фестивальдің бірегейлігі оның осы ауданның аймағында өмір сүрген және қазір де тұратын әр түрлі халықтың ортақ мәдениетінің сан алуандығын көрсетуі болып келеді. Фестиваль көптеген адамдарды достастырады және біріктіреді. Осы форум географиясы өте кең. АҚШ, Германия, Қырғызстан, Ресейдің әр түрлі өңірінен: Норильск, Новосибирьск, Уренгоя, Красноярск сияқты шет елдері мен жақын жақтардағы елдерден, тағы басқалары да конкурстарға қатысты  және көрермендері болды. Фестивальдің әйгілігі соншалықты, осы жерге демалысқа келетін адамдар, жазғы демалыстарын фестиваль өткізілетін уақытпен келістіріп, жоспарлайды.  Қазіргі кезде интернет арқылы зыряндықтар Тұрғұсын өзенінің жағасында болып жатқан оқиғаларды тамашалай алады, олардың фотосуреттер мен бейне роликтер жайлы шаттанған пікірлеріне қарай отырып, тұрғұсындық  фестивальдің аудиториясы жылдан жылға ұлғайып бара жатқанын білеміз.

Бұл жерде әр түрлі ұлтты халық бір шаңырақтың  астында жиналып, туған жерін әндермен, суреттермен, фотосуреттермен және бейнесюжеттермен  мадақтайды.

Алматының әйгілі барды фестивальдың құрметті қонағы  Владимир Бегунов фестиваль жайлы мынадай пікір айтысты: «Бұл фестиваль оның ұйымдастыруы жайлы жоғарыдан келген нақты, қатаң шешіммен бастаған жоқ, керісінше асфальт арасынан кішкентай нәзік өскін тәрізді қыйыншылықты кешіп, өсіп шықты.  Бірақ, руль басында өз халқын түсінетін, осы өскінді  қолдап, оны күтіп, суаратын жақсы адамдар турса, бұл өскін көтеріліп, бір мезгілде әсем ақ гүл жаратын болады.  Бұл гүлденуді  бүгінгі таңда көріп отырмыз. Зырян ауданының басшысы Ермак Бидахметұлы Салимов, әкімдік бөлімдерді, қалақұрылым кәсіпорындарының жетекшілері және  басқалар халық инициативасын  қолдайды және де бұған өркендеу мен болашақта өсуге ниет білдірді.  Фестиваль -  бұл  халық шығармашылығы, халық өнерінің  қатарындағы мұрасы және де осының баршасы ұрпақтарға қалады және бұл ұрпақ өздерін көп күттірмей  осы іс-шараларға қатысады, олардың әлі ұзақ емес өмірлерінде жарқын оқиға болып қалады. Осы фестиваль жай ғана бардтық, халықтық, фальклордық әндердің фестивалі бола қоймай,  сонымен қатар ол өнерлер фестивалі болғандығы маған өте ұнайды,  осы жай шығармашылық адамдардың бір бірімен қатынаса алатын мүмкіндік туындағанын  білдіреді, бұл  оларды өте байытады. Маған ұнайтыны бұл жерде өнердің әр қабатын қазбалап бетке шығарылып жатқаны, бұл жағдай әр адамға қатар жалпы мемлекетке өте маңызды.  Жай ғана сөз барысында емес, бір бірімен тығыз араласуда,  шын мәнінде шағын отанға деген патриоттықты, сүйіспеншілікті тәрбиелейді. Ешкім ешкімге ештеңеге міндеттемейді, алайда барлығы бәріне мәлім жазылмаған ережелермен нақты шекте ұстанады. Зырянның кішкентай қала болғандығы үшін және де мұнда барлығы бір бірін таныйтындығынан, құрметтегеннен, фестивальде өте жылы және де тату көңіл орнап, өзінді күтіп, еске алатын туған адамдай сезінгін келіп көңіл сүйсіндірді».

Фестиваль вице-президенті Шульмина Раиса Алексеевна белгіледі: «Менің көз қарасым бойынша: бұл фестиваль осы атмосферада орнаған қайырымдылардың, адал және қатысушылар арасындағы бір бірін қолдауна қарағанда ең жақсыларының бірі. Өскен балалар мен жастарды өте жақсы көреді. Біздің бағдарламамыз бойынша ұлттық – мәдени орталығымен қойылған қазақтың ежелгі «Ата дәстүр» атты   баланы бесікке  бөлеу рәсімі өткізілді. Біздің көрермендеріміз бен қонақтарымыздың  ой пікірлерімен мақұлданған спорттық жарыс комплексі және «Джем» стиліндегі таңғы жаттығулар жақсы өткізілді.  Еш нәрсеге сенбеушіледің «Алтын Тұрғұсын» бойынша еш бір күмәндері болмады».

Егоров Александр Иванович әйгілі жазушы өзінің туған жері Кутиха жайлы «Қайынды туман жері» повестінде жазды: «Өзімнің шулы Тұрғұсын жағалауында  созылған, күнмен қақталған кәріптас тізбегі тәріздес ағаш үйлері,  өткір тістес таулары, қылқанды ормандары, балаларша лопочущие қайнары, таңқұрайлықпен жабылған, алтын лабазник кесектерінің, оның әр түрлі  жапырақтарымен, жас қияр  иісімен болған ауылымды есіме түсіремін».   Осы аймақтан қырық бірінші жылдары соғысқа бірге барған құрдастарымды да есіме аламын.…  Біз барлығымыз  тау бұлағында қолымызға қармақтан сүйел шыққанша қармақтағанбыз.  Барлық сайлар мен орманды жерлерді жүріп өттік. Туған елімізді  мәңгілік көңілмен жақсы көрдік. Тұрғұсынның әр бір жерін, балалар өз анасының түрін жақсы танығандай білетінбіз, және біз туған өлкемізді тастап кетіп бара жатқанда, әр бір өзеннің тұңғиығы түсімізге кіретін».   Александр Иванович  өзінің  туған жеріне деген сүйіспеншілігі  арқылы «Алтын Тұрғұсын» атты фестивалін ұйымдастырды, енді осы аймаққа көптеген адамдар келіп, Зырян ауданының тереңінде қандай тамаша жер бар екеніне көздері жетіп,  енді ылғи дағы бізге әсемдікті сыйлаған осы әйгілі азаматқа деген құрметімізді жүрегімізде   сақтаймыз. «Барлық музалар осында жиналады!»- жазушыларды таң қалдырады, өз жеріне шексіз ғашық.  Шынында да, Тұрғұсын суында қайталанбас, табиғатта сирек кездесетін түсі бар.  Өзен тар шатқалда қысылған, жақын жағалаулар көгі өзенде шағылысады,  аспанның көгі, сонымен қатар өзеннің қатты ағыны қайталанбас, зүбаржат-ақ өңді береді.

Ал фестивальдің жас жеткіншек қатысушылары үшін  Кутиха мәренің алаңы ретінде естерінде қалады, өйткені олардың шығармашылық жолдары басталып, балалардың дарындылықтары ашылып, көрінді.  Әр баланың дарындылығын  мақалаға жазу мүмкін емес, сондықтан да сіздердің барлықтарыңызды біздің сүйікті фестиваліміздің - ұмытылмайтын көріністерін өз көздеріңізбен көру үшін фестивальге шақырамыз! Ертегідей әсемдігі бар жерлер  немқұрайлықты қалдырмайды, олар көптеген суретшілер, ақындар, жазушылар, шығармашылық элит үшін шығармашылық қайнар болып қалыптасты. 

«Алтын Тұрғұсын - 2014» фестивалінде көптеген конкурстарға белсенді  қатысып өнерлерін көрсеткен жастар болды, бұл жастардың келесі жылдары  болатын фестивальдерге арнайы түрде дайындалып, қатысады дегеннің нағыз кепілі.  

Фестиваль халықаралықтың атауын алыпжүр, бұған 2008 жылдары Шығыс Қазақстан облысының мәдениет бөлімінің басшылығын жүргізген, опера әншісі Кенжегали  Мыржакпай үлкен қолдау көрсетті және фестивальдің ең бірінші Ережелеріне қол қойды, зыряндықтар оған алғыстарын айтады.    

Халықаралық фестиваль – мемлекеттік іс, барлықтары оның өткізілуі бойынша қызығушылықтарын арттырулары қажет, кім бейбіт және татулы саясат өміріне еңгізгені үшін жауап береді.  Фестиваль  өзінің арнауын орындауда – әдет ғұрыптың  кеңдігін танытып, біздің елімізде тұрыпжатқан адамдар мәдениетінің  және халықтың өнерін  өмірге әкелу.  Осы жерде біз көптеген ашылулар жасаймыз, халықтың тарихын тек қана фольклор ғана сақтай қоймай, сонымен қатар сәндік-қолданбалы өнер де сақтайды, ал халық естеліктерін тармақтап жинайтын энтузиастар бізде көп.  

Ең негізгі алғысымыз «Казцинк» ЖШС, біздің ЗГОК мекемесінің басшылығына, фестиваль лауриаттары мен дипломаттарына тарту етілген жомарт сыйлықтары үшін жеке алғыс Лазарев Андрей Павловичқа  білдірілді. Сыйлықтар - бұл ноутбук, смартфондар, планшеттер, фотоаппараттар, қатты таспалар, электронды кітапшалар және басқалары. Сыйлықтардан басқа, «Казцинк» құрметті фестиваль қонақтарына және Өскеменнен келген алқа мүшелеріне автокөлік жағын қамтамасыз етіп, ұйымдастырды.  Жыл сайын фестивальдің жарық беру жақтарын  «Өскемен ТВ» телестудиясы ұйымдастырады,  тілші Вере Лазаревой және оператор Андрейге біз алғысымызды айтамыз.

Төменгі-Тұрғұсын орманшылары жұмысшылары ыңғайлы үстелдерді әзірлеп, кострищ үшін орындарды, орындықтарды,  фестиваль алаңын әзірледі, оларға да өзіміздің үлкен алғысымызды білдіреміз.   

Фестиваль желісі кезінде жаңа құрылыс Тұрғұсын ГЭС  басшысы келуімен ерекшеленді, белгілі қазақстандық гидроқұрылысшы Баймуханбетов Қалаубек Есенбекұлы. Ол барлықтарын шығармашылық фестивальдің жүргізілуімен құттықтады, Тұрғұсын өзенінде салынатын  ГЭС құрылысының жұмысы жайлы әңгімелеп берді, құрылысқа 300 адам алатынын да айтты,  «Алтын Тұрғұсын»  демеушілерінің бірі боламын деп үәде берді. Кейіңірек қолына гитара аспабын алып,  бір ән айтып берді. Оның орындағанын барлығы ұнатты. Ал оған кішкентай балалар, жастар және де ересек адамдар да қатысып, өз шығармашылықтарын қосқан фестивальдің жүргізілуі қатты ұнады. 

Келесі болашақ фестивальде кездескенше! Біз концерт қонақтары ретінде барлық өткен жылдардағы фестивальдар лауриаттарын және дипломаттарын алдағы сегізінші фестивальға шақырамыз.  Ал біз, фестиваль алаңында қонақтарға ыңғайлырақ болу үшін, дұрыстап тұрып жағдай жасауға тырысамыз. Биылғы жылы туристтер үшін ыстық тамақ әзірленді. Қонақтар өздерінің алтын ауқыттарын кетірмей, қызықты адамдармен тіл табысу үшін, біздің кәсіпкерлеріміз қайсарлы түрде және туристтер қасында тәүлік бойы  табжылмай күзет етті.

 Шығыс Қазақстан облысының
мәдениет, мұрағаттар және құжаттама
басқармасының  «Мемлекеттік мұрағат»
КММ Зырян филиалының
бас мұрағатшысы
Сауле Тлеубергенева

 P.S. Көптеген азаматтар туристтік құралдар болмағандықтан фестивальға бармайды: шыт, спальный қап және тағы басқалары. Сондықтан да, енді ақшатыр мен басқа да қажетті жабдықтарды жалға алуын ұйымдастыру қажет. Және жолды жақсарту қажет, өйткені автобус үшін ыңғайсыз, өзіміздің жеңіл көліктеріміздің астын жаман жолда соққымыз келмейді.  Фотосуреттер көрмесі үшін жүргізілетін стилаждар қажет. Құрметті қонақтарымыз үшін және өткен жылдардағы лауреаттар  үшін артықшылық жасауға, оларды қонақтар концертіне немесе оларға үлкен сыйлықтар беру үшін.

            «Алтын Тұрғұсын- 2014» өнер фестивалінің алқасы  

 «Авторлық ән» номинациясы

1.Бегунов Владимир Иванович – автор-орындаушы, «Тоника» романының және поэзия клубының басқарма мүшесі (Алматы қаласы)

2.Чёрный Дмитрий –«Манжерок-2012» және  «Алтын Тұрғұсын- 2013» фестиваль лауреаты, «Ломбард» тобының жетекшісі (Өскемен қаласы)

3.Баснукаев Руслан – «Мүгедектер қамқорлық қоры» коммерциялық  емес ұйымның жүргізушісі, көптеген авторлық ән фестивалінің лауреаты (Өскемен қаласы)

«Әдеби шығармашылық» номинациясы

1.Егоров Александр Иванович – Фестиваль президенті

2.Кулёв Илья Павлович – Ресей жазушыларының  одақтас мүшелері

3.Матвеева Наталья Семёновна -«Алтай Өзегі» облыстық әдеби бірлестігінің  председателі   

4.Каланчина Ирина  - «Алтай Өзегі» облыстық әдеби бірлестігінің  мүшесі

«Халық шығармашылығы» номинациясы

1.Шульмина Раиса Алексеевна – Фестиваль вице - президенті

2.Советбекова Мируерт Канатовна –тіл дамыту және мәдениет бөлімі жүргізушісінің орын басары

З.Гончарова Галина Владимировна – Зырян ауданының орталықтандырылған кітапхана жүйесінің директоры 

«Фотоөнер» номинациясы

1.Корж Виктор Маркович – «Кристалл» облыстық фотоклубының мүшесі,  құрметті фотокорреспондент,

Охотенко Андрей -оператор

 «Алтын Тұрғұсын - 2013» VII Халықаралық өнер фестивалінің лауреаттары  мен дипломаттары

Номинация «Авторлық  өлеңдер»

Авторлық – орындаушылар

1 дәрежелі  диплом  иегері – Калиаскаров Ерлан (Соловьёво ауылы)

2 дәрежелі  диплом  иегері– Сотников Игорь (Зырян қаласы)

3 дәрежелі  диплом  иегері–Максимова Надежда (Серебрянск  қаласы)

«Музыка авторлары» номинациялары

Лауреат   -Степанов Сергей (Набережные Челны  қаласы)                   

1 дәрежелі  диплом  иегері–Ершова Нина (Предгорное ауылы)

«Орындаушылар»  номинациялары

1 дәрежелі  диплом  иегері–Мещеряков Александр(Өскемен қаласы)

2 дәрежелі  диплом  иегері– Исаченко Иван(Черемшанка ауылы)

3 дәрежелі  диплом  иегері–Ларионов Александр (Өскемен қаласы)

                                              Меломед Андрей (Зырян қаласы)

Ансамблдер

Лауреат – Группа «Greenwalls» (Зырян қаласы)

Балалар

1 дәрежелі  диплом  иегері– Нечаева Наталья (10 жас), Астана қаласы

2 дәрежелі  диплом  иегері -Яськина Мария (14 жас), Зырян қаласы

«Поэзия» номинациялары

Лауреат   - Манаков Юрий  (Риддер қаласы)

                    Матаева Асель (мемлекеттік тілде)( Зырян қаласы)

1 дәрежелі  диплом  иегері– Исаченко Александр(Черемшанка ауылы)

2 дәрежелі  диплом  иегері- Ершова  Нина (Предгорное ауылы)

3 дәрежелі  диплом  иегері–Баснукаев Руслан (Өскемен қаласы)

Арнайы сыйлықтар:

«Белсенді азаматтық позиция үшін»  - Сметанин Владимир (Зырян қаласы)

«Поэзия үндестігі үшін» - Максимова Надежда (Серебрянск қаласы)

«Ең  жақсы лирикалық өлең үшін» - Кузоваткина Мария  (Катонқарағай ауданы)

«Мемлекеттік тілдегі ең жақсы  патриоттық өлең үшін» -Женисхан Журсын  (Зырян қаласы)

«Жас  дарын» - Нечаев Иван (13 жас) , Астана қаласы                                  

                                    Путилина Мария (10 жас), Новосибирск қаласы

                                    Бойко Ирина (12 жас), Новосибирск қаласы

«Проза» номинациялары

Лауреат   - Горбатова Лариса (Серебрянск қаласы)

                    Багаутдинов Шамиль (Үлкен Нарым)                  

1 дәрежелі  диплом  иегері– Ершова  Нина (Предгорное ауылы)

2 дәрежелі  диплом  иегері– Медведева Нина (Зырян қаласы)

3 дәрежелі  диплом  иегері–Сотников Игорь (Зырян қаласы)

Арнайы сыйлықтар:

«Ең жақсы суреттемелер»  -Жунусова Сауле (Зырян қаласы)

«Ғибратты  проза» - Филатова Вера (Өскемен қаласы)

«Новелла» - Головатая Екатерина (Зырян қаласы)

                              «Фото өнер» номинациялары

Лауреат   - Зенков Валентин (г.Усть-Каменогорск)

1 дәрежелі  диплом  иегері– Миков Владимир(Зырян қаласы)

2 дәрежелі  диплом  иегері– Паушкин Виктор(Зырян қаласы)

3 дәрежелі  диплом  иегері–Силантьев Сергей (Серебрянск қаласы)

Арнайы сыйлықтар:

 «Пейзаж шебері» - Филимонов Сергей (Өскемен қаласы)

«Түпнұсқалы жанр түсірілімі» -Горбатов Александр (Серебрянск қаласы)

«Фестиваль жайлы слайд-шоу»- Сметанин Владимир (Зырян қаласы)

                      «Халық өнері» номинациялары

                      Сәндік-қолданбалы өнер

Лауреат   - Морозов Юрий  (г.Серебрянск)

1 дәрежелі  диплом  иегері– Тауданбекова Фарида (Зырян қаласы)

2 дәрежелі  диплом  иегері– Центр детского досуга «Болашак»( Зырян қаласы)

3 дәрежелі  диплом  иегері–Мещеряков Александр(г.Усть-Каменогорск)

                           Арнайы сыйлықтар:

«Өнер және еліккен үшін» - Чуйкин Анатолий (Зырян қаласы)

«Жас  дарын» -Кузнецова Ксения (15 жас), Зубовск ауылы

                            Шығармашылық өнері

Арнайы сыйлықтар:

«Туған өлксіне ғашықтық үшін»- Валерий Шабалин (Предгорное ауылы)

«Жас  дарын» - Чесноков Артём (8жас), Норильск қаласы

«Үміт» - Мутик Алина (11жас), Зырян қаласы

                      Башев Амир (9 жас), Зырян қаласы

                                        Фольклор

Лауреат   - «Воля» әнінің  казач ансамблі (Соловьёво ауылы)

1 дәрежелі  диплом  иегері– Филимонова Елена (дәстүрлі фольклор) Зырян қаласы

                                           Екпiн Акжол (сахалық фольклор), Зырян қаласы

2 дәрежелі  диплом  иегері– Дуэт «Подружки»( дәстүрлі фольклор), Зырян қаласы

                                        Гордиенко Галина(сценический фольклор), Соловьёво ауылы

3 дәрежелі диплом иегері–Ансамбль «Сударушки»(дәстүрлі фольклор), Чиркаин а.

Арнайы сыйлықтар:

«Жеңіске бостандық үшін» - Ансамбль «Зорюшка» (Новополяковка  ауылы)

                                    «Иволга» вокалды топ  (Первороссийское  ауылы)

«Қалалық фольклор» - «Товарки»  ансамблі (Предгорное ауылы)

«Фестивальдің қадірлі қатысушысы» - «Ата Дәстүр» тобы (Зырян қаласы)

«Жас  дарын» - Степанова Анна(13 жас), Набережные Челны қаласы

               «Фестивалға адалдығы үшін» арнайы сыйлықтар оргкомитеті:

Егоров Александр Иванович – Фестиваль президенті, «Проза»номинацияларының төраға алқасы

Шульмина Раиса Алексеевна –Фестиваль вице-президенті, «Халық шығармашылығы» номинацияларының төраға алқасы

Бегунов Владимир Иванович – «Авторлық  ән» номинацияларының төраға алқасы

Кулёв Илья Павлович – «Поэзия» номинацияларының төраға алқасы

Матвеева Наталья Семёновна –Поэзия номинацияларының алқа мүшелері