Шығыс Қазақстан облысының мемлекеттік архиві және оның филиалдары

Олег Ярошин – американдық, немесе ағылшын тілін меңгеруді қалай арттыру

Зырян – Шығыс Қазақстаның таукеншілер және байытушылардың кішігірім қалашығы.  Халық саны бүгінгі таңда әр түрлі уақыт мөлшері бойынша 37 мыңнан бастап 55  мыңға дейін жетеді.  Зыряндықтардың көбі жеріміздің әр нүктесінде тұрады, соның өзінде де, өздерінің табысты өмірінің бастамасы болған  туған қалашықтарын ұмытпайды.  Жыл сайын Зырянға бұрыңғы тұрғындары келіп тұрады: мыңдаған рессейліктер, Германияның жүздеген  халқы және басқа да шет елдерінен. Олар Бұқтырма өзенінің және тағы басқа да өзен бойларында, таулы аймақтарда саяхат жасап, туыстарымен, жолдастарымен амандасып біраз демалуға келеді.  Өзінің туған жерінен сырт жақта, яғни жаңа жерде   қаншалықты жақсы немесе жаман болса да, балалық шағы және көптеген қызықты оқиалар болып өткен туған жеріне азғантай ғана  күндерге келіп кетеді, өйткені жастық шақты жадымыздан өшіре алмаймыз. Зырянның бұрынғы тұрғындарының бірі айтқандай: «Ресейде 20 жылдай турсам да, жиналып, жолға шыққанға  уақытым  келгенде, өз үйімізге Зырянға барамыз деп ылғи айтамын».  

Жуық арада, Вашингтон елінде тұратын Ярошин Олег Васильевичь Зырянға келді. Ол осы жылы үш тілде: қазақ-орыс-ағылшын тілдерінде диссертациясын қорғады, біздің жастар үшін оның американдық жерінде жүріп ағылшын тілінде сондай жақсы сөйлей қоймай, соған қоса, шет тілінде диссертациясын қорғаған адам туралы білу қызық болады деп ойлаймын.  Бізде ағылшын тілін меңгергісі келіп тырмысқан жастар көп, өйткені алдарыңызда бұрынғы зыряндық Ярошин Олег Васильевичтің әңгімесі ұсынылады. 

Менің тегім Ярошин Олег Васильевич. Америкада тұрамын. Туып өскен жерім Зырянның Стахановкая көшесінде орналасқан  кішкентай ғана  анаммен, әже –атаммен турған үйде 1961 жылы дүниеге келдім. 1979 жылы оқуымды аяқтаған Пушкин атындағы мектепте оқыдым.  Менің анам, Куропатова Людмила Петровна,  орыс тілі мен әдебиетінен ұстаз болды, бізге 9-10 сыныптар аралығында ұстаздық етті.

Балалық шағым ақырын өтті, сонда да, көзді ашып – жумғанша қалай тез өтіп кеткенін байқамай қалдым. Өзімді сондай тентек немесе дене дамуым жақсы ұл болғанмын деп айта алмаймын. Әдеттегі балалар ойындарын ойнадық. Балалық шағымның ең бір ашық - жарқын пікірлерімнің бірі- Бұқтырма су қоймасымен, біздің  зыряндық «теңізімізбен» байланысты. Атам «Шахтоқұрылысбасқармасында» бас есепші болды, ода «Волга» көлігі болған.  Біз ылғи дағы теңіз жағалауына барып, сейіл құратынбыз. Сол жылдары қалада көліктер аз болды. Кейіңірек «Лада» көліктері қаламызды  толтырды.

Мектепте сондай жақсы оқымасам да тарих және география пәндерін жақсы көрдім. Сабаққа деген жақсы ниетті құлшынысым жетпеді. Мектепті төс белгісімен бітірмесем де, жаман бітірген емеспін. Оқуымда үміт сәулесі  болды,  шындық. Мысалы, химия  пәнімен қатты шұғылданбасам да, тоғызыншы сынып оқып жүріп, химия пәнінен олимпиада өткізілгенде үшінші орын алдым.

14 жасымнан бастап шетелдердің әдебиеттерін оқи бастадым, соған қоса американдық: Бичер-Стоу, О`Генри, Джек Лондон, Хемингуэй. Атамның әсерімен шамамен сол уақыттарда  халықаралық саясатпен айналыса бастадым:  ол менде саяси хабарларды қарап, халықаралық саясат тақарыбындағы ең негізгі газет, журналдарды оқитын. Осы қызығушылықтарым мені Ломоносов атындағы Мәскеу Мемлекеттік университетінің тарих факультетіне оқуға түсуіме әсер етті. Сол кезде оқуға түсе алмадым: ауызша пәндерінен екі «бестік» бағасын алдым, бір «төрттік», ал ағылшын тілін тапсыра алмадым. Кейіңірек Мәскеуде жұмыс істедім, рок-концертінде жүріп төлқұжатымды жоғалттым, сондықтанда Зырянға төлқұжатымды жасату үшін қайта қайтып келуіме мәжбүр болдым.  Анам Мәскеуге жібермей қойғаннан кейін, оған қатты ренжілу болып, ММУ түсемін деген үмітпен ағылшын тілін тереңірек оқып –үйренуге талпындым.

Осы уақытта Зырянның байыту фабрикасының іріктеу цехіне жұмысқа орналастым. Есімде, менде қалтамның көлеміндей ғана ағылшын тілінде Хемингуэя  «Теңіздегі арал» және соңында сөздігі бар кішкентай ғана кітабым болды. Жүктерді  тиеу үшін жүк машиналарын тосып отырған кезде жұмысымда осы кітапшамды оқып отырғам. Негізінде, тілді дұрыстап оқып үйрену үшін, оны әрдайым ойлап, сәті түскен кезде іс –тәжірибе жүзінде қолдана білу қажет. Ағылшын тілі сол кездері мен үшін өмірімнің ең негізгі жобасы болып қалыптасты.

Мені жедел түрде әскери қызметке шақыртты. Владивостокқа жақын жердегі Тынық мұхиты Флотының жағалау бөлімінде екі жыл әскери қызмет еттім.  Сонда да, бос кездерімде ағылшын тілін оқыдым. 1982 жылы әскерден қайтқан кезде, өз бағымды қайтадан сынап ММУ-тіне түсуге барып, үмітіме орай сынақта  ағылшын тілін  «бестік» бағасымен тапсырдым.  Мен бұған өте қатты қуандым.  

Университеттегі оқуымды 1987 жылы аяқтадым. Бұл түбегейлі өзгеріс кезеңі еді, мен Қызыл алаңда болған  Ленин атындағы мұражайға жұмысқа орналастым. Шетелдіктермен ағылшын және неміс тілінде сөлесіп, жұмыс атқардым. Түбегейлі өзгеріс кезінде, мен экскурсия жүргізген мұражай көрермендерінің бірі мені Америкаға қонаққа шақырды. Атам сол кездері өзі жинап жүрген ақшаларының ішінен, маған үш мың рубль берді, мен бұл ақшаға Америкаға дейінгі билетті сатып алдым. 1990 жылы мен  Вашингтонға келдім. Мен сол жерде университеттерге барып «Түбегейлі өзгеріс және Лениннің мысалдары» тақырыбында арнайы жазылған мақаламды оқыдым.  Түбегейлі өзгеріске қызығушылық өте үлкен болғандықтан, менің оқыған лекциям көптеген жетістіктерге жетті. Соған орай «Америка дауысы» атты радиостанция мені және менің мақаламды жазып, «Ленин. Батыстан көзқарас» атты бағдарламасының бесінші цикілі деп шығарды.  Университеттерде мақаламды оқып, шығып жүрген кездері, аспирантурада оқу мүмкіндіктерін ойладым. Бақытыма орай, Вашингтондағы Американың (The Catholic University of America) Католиктік университетінде стипендия алып, аспирантурада оқып, аспирантуралы оқу жетекшісінің ставкасын ұсынды. 1992 жылы осы университетте мен политехника ғылымының магистрант степендиясын алдым. 

Магистратурадан кейін заңгер фирмасына жұмысқа тұрдым, сол кездері кеңесші-аудармашы болып, Қазақстанмен жұмыс істедім.  Заңгер фирмасы арқылы АҚШ –тың тұрғын үйін алдым. Құқықтарыма қызығып, адвокат іс –тәжірибесіне қажетті деңгейді алу үшін, 1996 жылы Виржинии Университетіне (University of Virginia) түсіп, 1999 жылы Juris Doctor (J.D.) деңгейін алдым. Ең алдымен заңгер фирмаларында қызмет еттім, кейін соның ішінде келісімшарт негізінде жұмыс істедім. Соның өзінде де, мені, Католиктік университетінің магистратурада айналысып жүрген философия саясатына қайтып бару ойлары ойымнан кетпеді. Докторлық диссертация жұмысымды аяқтауыма рұқсат ету үшін Католиктік университетіне сұраныс жасадым. Олар менің магистратура деңгейін алуыма бір талай жылдар өтсе де, жақсы қарсы алды.

Ярошин Олег өзінің таныстарына және жолдастарына жақсы көрші, адал дос болды, әрі болып қалады. Ол, былтырғы жылы қайтыс болған анасына жақсы ұл бола білді, анасына ара кезек келіп, күтетін.  Оның анасы өз ұлымен өте қатты мақтан еткен, бірақта, өкінішті-ақ, Олегтің  философия ғылымының докторы атағына ие  болуына біраз қалғанын көре алмады. Біз, оның жолдастарымыз, Олегті ғалым деңгейіне жетуімен құттықтай отырып, оның қуанышын бірге бөлісеміз.

         Шығыс Қазақстан облысының
мәдениет, мұрағаттар және құжаттама
басқармасының  «Мемлекеттік мұрағат»
КММ Зырян филиалының
бас мұрағатшысы      
Сауле Тлеубергенева